Đãi được sách hay

Đã sang tới mùa giải thứ năm, nên không còn những “eo xèo”, lấn cấn tư duy, như “sách được bình chọn của giải vẫn có sách cũ, việc chọn có thật sự công tâm, công bằng, công minh…”; hay “sách hay với các ông/bà (trong Hội đồng xét giải gồm 35 nhà nghiên cứu, dịch giả, chuyên gia, tiến sĩ, giáo sư…), nhưng chắc gì đã là hay với chúng tôi, với số đông khác...”. Về câu hỏi “Có gì mới ở giải năm nay, 2015?”, nhà nghiên cứu, dịch giả Bùi Văn Nam Sơn (thành viên Hội đồng xét giải), một cách khiêm cung nói ngay và luôn: ”Năm nào cũng có cái mới. Có những cuốn sách được gọi là lâu, nhưng giá trị thì không hề cũ, vẫn còn mang tính thời đại. Tinh thần của Giải Sách hay là giới thiệu sách hay tới bạn đọc. Mong rằng, việc bình chọn, trao giải không nửa vời hay nhất thời”.

Giải sách năm nay có chủ đề “Mỗi cuốn sách đoạt giải - một thông điệp được sẻ chia”. Ở hạng mục sách Giáo dục, có hai cuốn được bình chọn là “100 năm Đông Kinh Nghĩa thục” (tác phẩm) và “Ý niệm đại học” (dịch phẩm, dịch giả Hà Vũ Trọng, Mai Sơn). Theo ông Giản Tư Trung - nhà hoạt động giáo dục: Với “100 năm Đông Kinh Nghĩa Thục” - tinh thần “Tự lực khai hóa” của ngôi trường chỉ tồn tại có 9 tháng tới giờ vẫn còn mới. Với “Ý niệm đại học” - trong bối cảnh “lạm phát” đại học như hiện nay ở nước ta, cuốn sách cung cấp những kiến thức vô cùng cơ bản, thế nào là một trường đại học đúng nghĩa”.

Hạng mục sách Kinh tế, sách Quản trị - thêm một năm nữa (năm thứ ba liên tiếp), không có cuốn nào của tác giả trong nước được chọn. Về điều này, chuyên gia Bùi Văn chỉ còn biết bày tỏ “Rất buồn và chẳng hiểu tại sao?”. Về dịch phẩm, cuốn “Chủ nghĩa tự do truyền thống” của Ludwig von Mises - một cuốn, theo lời khuyên của ông Bùi Văn, là “người trẻ, nhất là sinh viên nên đọc, dù rất khó đọc”. Về lý do chọn dịch sách này, dịch giả Phạm Nguyên Trường vắn gọn: “Đây là cuốn sách quan trọng đặc biệt với tư duy người Việt hiện nay”. Ở hạng mục sách Quản trị, dịch phẩm được chọn là “Từ tốt đến vĩ đại” của Jim Collins (dịch giả Trần Thị Ngân Tuyến) - một cuốn sách khiến người đọc, nhất là doanh nghiệp muốn công việc của mình phát triển, sẽ phải động não tìm hiểu vì sao “Tốt là kẻ thù của vĩ đại”.

Sách Nghiên cứu là hạng mục, theo ông Bùi Văn Nam Sơn, “khiến người tuyển chọn phải đau đầu nhất”, có cuốn “Việt Nam và Nhật Bản” của cố Giáo sư Vĩnh Sính. Cuốn sách được đánh giá cao không chỉ vì công sức đặc biệt của tác giả - một nhà nghiên cứu uyên bác, mà có tác dụng to lớn trong tình hình địa chính trị như hiện nay… Về dịch phẩm “Luận về biếu tặng” của Marcel Mauss (dịch giả Nguyễn Tùng), ông Bùi Văn Nam Sơn cho rằng “Đây là tác phẩm có giá trị đặc biệt”.

Hạng mục sách Thiếu nhi vinh danh cuốn “Đất rừng Phương Nam” của Đoàn Giỏi và “Những cuộc phiêu lưu của Pinoccio” (của Carlo Collodi, dịch giả AY). Theo TS Quách Thu Nguyệt: “Hai cuốn sách được được “làm lại” (ở hình thức và cách quảng bá) thể hiện sự trân trọng đối với tác giả, tác phẩm, thái độ tử tế của người làm sách đối với độc giả đặc biệt - trẻ em…”.

“Miền hoang” của Sương Nguyệt Minh và “Những đứa con của nửa đêm” (dịch phẩm, tác giả Salman Rushdie, dịch giả Nham Hoa) là hai tác phẩm được bình chọn ở hạng mục giải sách Văn học. Nhà văn Nguyên Ngọc đánh giá: “Với Miền hoang, Sương Nguyệt Minh đã chọn được một cách viết thích hợp, sáng tạo về một cuộc chiến (chiến tranh biên giới Tây Nam - NV) khiến chúng ta sẽ còn phải suy nghĩ rất nhiều. “Những đứa con của nửa đêm”, có thể nói, là bộ sử thi vĩ đại về văn hóa, xã hội Ấn Độ…”.

Ở hạng mục “Phát hiện mới”, thay mặt Hội đồng xét giải, nhà văn Nguyên Ngọc giới thiệu ba cuốn “Những đỉnh núi du ca - Một lối tìm về cá tính H’Mông” của Nguyễn Mạnh Tiến, “Hồ sơ về Lục Châu học: Tìm hiểu con người ở vùng đất mới dựa vào tài liệu văn, sử bằng quốc ngữ ở miền Nam từ 1865 - 1930” của Nguyễn Văn Trung, và “Nhật ký sen trắng” của Cao Huy Thuần.

Khuyến đọc, bắt đầu từ trẻ em
Tủ sách khuyến đọc dành cho thiếu nhi của cuộc bình chọn đưa ra danh sách gồm 40 cuốn - đều là những cuốn lọt vòng chung khảo hạng mục sách Thiếu nhi 5 năm qua. Theo bà Quách Thu Nguyệt: Trong 20.000 tựa sách ấn hành năm 2014 ở nước ta, 50% là sách thiếu nhi. Trong tình cảnh, có thể nói, là quá nhiễu sách thiếu nhi như hiện nay, có những cuốn vấy bẩn tinh thần trẻ nhỏ, cha mẹ rất khó chọn sách cho con mình đọc, việc mở tủ sách cho trẻ em là cần thiết…

Qua 5 mùa bình chọn, trao giải, giải Sách hay, ước tính, đã giới thiệu tới bạn đọc cả trăm cuốn sách. Giải Sách hay và dự án Sách hay (bắt đầu từ 2007) được thực hiện ở nước ta, trong bối cảnh hiện nay, theo một số ý kiến là đành phải theo lối “mưa dầm thấm lâu”. Song, thiết nghĩ, các nhà tổ chức cũng cần nghĩ lại hình thức quảng bá dự án, thậm chí cả cách tổ chức lễ công bố kết quả bình chọn giới thiệu sách hay tới cộng đồng đang được thực hiện có lẽ là theo lối “những vòng sóng” (những vòng tròn đồng tâm, thông qua truyền thông…) như hiện nay chưa thực sự phát huy tác dụng muốn có…

Ngoài ra, sách thì đã được giới thiệu, khuyến khích nên đọc, còn người đọc tìm đọc, tiếp nhận, tự “tiêu hóa” tri thức, kiến thức từ những cuốn sách hay ấy ra sao - là cả một vấn đề cũng thú vị, gợi mở cho những người tổ chức giải nhiều suy nghĩ…

(Nguồn: laodong.com.vn)